ရခိုင့္နုိင္ငံေတာ္က်ဆုံးရျခင္း
မဟာသမၼတရာဇာ(၁ရ၈၂-၁ရ၈၄)
ဆႏၵသတိႆရာဇာ(ေအာင္စုံ)နတ္ရြာစံ၍သတိုးေအာင္မင္းျဖစ္လာေသာအခါတြင္မဟာသ
မတရာဇာဟူေသာအမည္ကိုခံယူေလသည္။ဤမင္းလက္ထက္တြင္ျပည္တြင္းျငိမ္သက္မွဳ့မရွိ
ပဲတဦးကိုတဦးမိစၦရိယတရားပါြးမ်ားလ်ွက္ရွိေနၾကသည္။လက္ရွိဘုရင္မဟာသမတရာဇာကို
မလိုလား၍ဆိုကာအမ်ိဳးမ်ိုဳးေသာနည္းတို့ျဖင့္ဆူပူေသာင္းက်န္းလ်ွက္ရွိေနၾကသည္။မဟာသ
မတရာဇာအားယုံၾကည္ေထာက္ခံသူမ်ားကလည္းရွိသမ်ွေသာအင္အားျဖင့္တိုင္းျပည္ကိုျငိမ္
သက္ေအာင္ထိမ္းသိမ္းခဲ့ၾကပါသည္။
မဟာသမတရာဇာ၏အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ့ကိုမလိုလားဟုဆိုကာဗမာဘုရင္ဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းထံခို၀င္
သြားခဲ့ၾကေသာေမာင္သံေတြနွင့္ေမာင္ထြန္းစံတို့ကဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းအားဤကဲ့ေလ်ာက္
တင္ၾက၏။"အရွင္မင္းျမတ္၊ရခိုင္ျပည္ကိုလက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာမဟာသမတရာဇာ
မင္းကားအမ်ိဳးညံ့ေသာသူျဖစ္သည္။ထိုမင္း၏အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ့ကိုျပည္သူမ်ားမွာမေက်
နပ္ၾက၍ဆူပူေသာင္းက်န္းလ်ွက္ရွိၾက၏။ထို့ေၾကာင့္ဤအမ်ိဳးမသန့္ေသာမင္းကို
ျဖုတ္ခ်ျပီးျမင့္ျမတ္ေသာအမ်ိဳးမွရခိုင္မင္းတပါးကိုနန္းတင္ရန္အရွင္မင္းၾကီးကူညီ
ေတာ္မူပါ။"ဟုေလ်ာက္တင္ၾကသည္။
ေမာင္သံေတြတို့အကူအညီေတာင္းခံျခင္းကိုခံရေသာဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္း(ဗဒုံမင္းသားကား)
ဦးေအာင္ေဇယ်၏စတုတၳသားပင္ျဖစ္သည္။သူ့ခမည္းေတာ္ဆႏၵအရဆိုလွ်င္သူ့သားမ်ားတစ္
ေယာက္ျပီးတစ္ေယာက္ေရြွဘိုထီးနန္းကိုဆက္ခံျပီးဗဒုံမင္းသားဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းမွာဆင္ျဖူ
ရွင္(၁ရ၆၃မွ၁ရရ၆)ကိုဆက္ခံရမည့္သူပင္ျဖစ္ေပသည္။သို့ေသာ္ဆင္ျဖူရွင္သားေတာ္စဥ့္ကူး
မင္း(၁ရရ၆မွ၁ရ၈၂)၏နန္းလုမွဳ့ကိုခံရသျဖင့္မင္းမျဖစ္ခဲ့ရေပ။တဖန္(၁ရ၈၂)တြင္ေဖါင္းခါးစား
ေမာင္ေမာင္ဆိုသူကစဥ့္ကူးမင္းကိုနန္းလု၍တက္လာျပန္ရာမူးမတ္ပညာရွိမ်ားကတိုက္တြန္း
အားေပးေထာက္ကူမွဳ့မ်ားေၾကာင္းဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းေဖာင္းခါးစားေမာင္ေမာင္ကိုလုပ္ၾကံ
ျပီးမွသာ(၁ရ၈၂)ခုနွစ္တြင္နန္းရလာျခင္းပင္ျဖစ္ေပသည္။
(၁ရ၅ရ)ခုနွစ္တြင္မြန္နွင့္ရွမ္းတို့ကိုအနုိင္ရျပီးမင္းျဖစ္လာေသာဦးေအာင္ေဇယ်လက္ထက္မွ
စ၍(၁ရ၈၂)ခုနွစ္နန္းက်သြားေသာစဥ့္ကူးမင္းအထိမင္းဆက္(၄)ဆက္၊(၂၅)နွစ္အတြင္းတြင္
အိႏိၵယ၊မဏိပူရနွင့္လည္းေကာင္း၊တရုပ္(ယူနန္နယ္)နွင့္လည္းေကာင္း၊ယိုးဒယား(ဇင္းမယ္၊
အယုဓၵယ)နွင့္လည္းေကာင္းစစ္ပဲြေပါင္းအၾကိမ္ၾကိမ္ဆင္ႏြဲကာမဏိပူရ၊ယူနန္တခိ်ဳ့ေဒသနွင့္
ဇင္းမယ္တို့ကိုသိမ္းယူနုိင္ခဲ့ေလသည္။စစ္ေသြးဆာေလာင္ေနေသာဗမာမင္းတို့သည္သူတို့
နယ္ေျမနွင့္နယ္ေျမခ်င္းထိေတြ့ေနၾကေသာအထက္ေဖၚျပပါနုိင္ငံမ်ားအားအၾကိမ္ၾကိမ္က်ဳး
ေက်ာ္တိုက္ခိုက္နယ္ခ်ဲ့နုိင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္းရခိုင္ျပည္ကိုကားတစ္ၾကိမ္တခါမွ်ပင္၀င္ေရာက္
တိုက္ခိုက္နုိင္ခဲ့ျခင္းမရွိေပ။ခမည္းေတာ္ေနာင္ေတာ္မ်ားမလုပ္၀ံ့ခဲ့ၾကေသာအလုပ္ကိုမိမိလုပ္
၍ေကာင္းမေကာင္း၊မိမိမင္းျဖစ္လာခဲ့သည္မွလည္းနွစ္နွစ္ပင္မျပည့္ေသးျပည္တြင္းေရးစိတ္
မခ်ရေသးေသာယၡဳအခ်ိန္တြင္ရခိုင္ျပည္ကိုက်ဴးေက်ာ္နယ္ခ်ဲ့တိုက္ခိုက္ရန္သင့္မသင့္စဥ္းစား
ကာခ်ီတုံခ်တံုျဖစ္ေနေလျပီးေနာက္ဆုံး၌ေမာင္သံေဒြတို့ေတာင္းဆိုလာေသာအကူအညီကို
ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္းဂတိေပးလိုက္ေလသည္။
ပထမအဆင့္အေနနွင့္ဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းသည္ရခိုင္ျပည္သို့ေထာက္လွမ္းေရးသူလွဳိမ်ားကို
ေစလြွတ္လိုက္ေလသည္။ရခိုင္ဘုရင္မင္းတို့သည္မင္းက်င့္တရားဆယ္ပါးနွင့္အညီအုပ္ခ်ဳပ္
ၾကျပီးလူတဘက္သားအားအလြန္ပင္ဂရုနာတရားထားၾကသူမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ဤအခ်က္က
လည္းဗမာသူလ်ဳိမ်ားအတြက္အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေစခဲ့ပါသည္။ဗမာသူလ်ိဳမ်ားသည္
ရခိုင္ျပည္သူတို့၏ဇာတိေသြးဇာတိမာန္တက္ၾကြေအာင္အျမဲအားသစ္ေလာင္းေနေသာမဟာ
ျမတ္မုနိရုပ္ပါြးေတာ္အားနံနွိပ္ရန္ေစလြွတ္ခဲ့ၾကသည္။ဤသို့ၾကိုတင္ေဆာင္ရြက္စရာမ်ားကို
ေဆာင္ရြက္ျပီးေနာက္ရခိုင္ျပည္လည္းအလြန့္အလြန္စည္းရုံးေရးပ်က္ျပားလာကာအင္အား
ခ်ဲ့နဲ့ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းသိရျပီးမွသာလွ်င္သားေတာ္အိမ္ေရွ့မင္းသားအားရခိုင္ကိုက်ဴးေက်ာ္
တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ရန္အင္အားအလုံးအရင္းနွင့္ခ်ီတက္ေစသည္။
ဗမာတို့ရခိုင္ျပည္ထဲသို့၀င္ေရာက္လာေသာလမ္းေၾကာင္းမ်ားမွာမင္းဘူးအထက္ဘားအိုင္က
တစ္ေၾကာင္း၊မင္းဘူးကအမ္းသို့တစ္ေၾကာင္း၊ပန္းေတာင္းမွေတာင္ကုတ္သို့တစ္ေၾကာင္းနွင့္
ေမာ္တင္ကိုပတ္၍ေရလမ္းမွတစ္ေၾကာင္းတို့ျဖစ္သည္။ရခိုင္တို့ဘက္မွလည္းအျပင္းအထန္ခု
ခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾက၏။တိုက္ပဲြ၌နွစ္ဘက္စလုံးအေျမာက္လက္နက္ကိုအသုံးျပုၾကသည္။ရခိုင္တို့
ဘက္မွလက္ပစ္ဗုံးကိုပါတဲြသုံးခဲ့ၾက၏။နွစ္ဘက္စလုံးလည္းအေသအေပ်ာက္မ်ားလွသည္။ဗ
မာတို့ဘက္ကေသၾကလွ်င္သူတို့မွာအသင့္အရံပါလာေသာတပ္မ်ားကိုထပ္ျဖည့္နုိင္ၾကေသာ္
လည္းရခိုင္တို့ဘက္ကမူထိုသို့အင္အားထပ္မျဖည့္နုိင္ၾကေခ်။ရခိုင္တို့မွာအိမ္ရွင္ျဖစ္ပါလွ်က္
အဘယ္အတြက္ေၾကာင္းအင္အားထပ္မံမျဖည့္နိုင္ၾကသလဲဟုဆိုလွ်င္ထိုအခါကဗမာက်ဴး
ေက်ာ္ေရးသမားတို့အားခုခံတိုက္ခိုက္ေနၾကရေသာရခိုင္စစ္သည္မ်ားမွာဘုရင္ကိုေထာက္ခံ
သူမ်ားေလာက္သာလ်ွင္ျဖစ္သည္။ျပည္သူလူထုအမ်ားစုၾကီးမွာဘုရင္ကိုမကူညီမေထာက္ပံ့
ၾကပဲဖာသိဖာသာကိုယ္နွင့္မဆိုင္သလိုပင္ခပ္ေအးေအးေဘးဖယ္ေနၾကေသာေၾကာင္းပင္ျဖစ္
သည္။ဤသို့ေဘးဖယ္ေနၾကသည္မွာလည္းတျခားေၾကာင္းမဟုတ္၊ဗမာကိုရန္သူဟုပင္မထင္
ၾက၊ရခိုင္အၾကီးအကဲ့တို့ကပင့္ခ်ီလာ၍သာလာေရာက္တိုက္ခိုက္ေပးရျခင္းျဖစ္သည္ဟုမွား
ယြင္းစြာယူဆထားၾကျခင္းေၾကာင္းျဖစ္၏။လက္ရွိကာလတြင္အတိတ္ကသင္ခန္းစာမ်ားကို
ယူကာအလီလီအဖန္ဖန္ထပ္မမွားၾကရန္အေရးၾကီးေပသည္။မွားျပီးယင္းမွားေနၾကဦးမည္
ဆိုလွ်င္နုိင္ငံေပ်ာက္ရုံသာမကလူမ်ိဳးပါေပ်ာက္မည္မွာေသခ်ာေနေပသည္။
တနည္းဆိုရေသာ္ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္းက်ေသာ္ေအာက္က်မခံသူတပါးေအာက္ကိုအတင္းေခါင္း
ငုံ၀င္လိုေသာက်ြန္စိတ္ဓါတ္နွင့္ဗမာလာတိုက္သည္ကိုပင္ေကာင္းသည္ဟုမွားယြင္းမိုက္မဲစြာ
သေဘာထားေနၾကေသာေၾကာင္းဗမာအိမ္ေရွ့မင္းသည္ရခိုင္ျပည္ေတာင္ပိုင္းကိုဦးစြာသိမ္း
ယူျပီးေနာက္ရခိုင္သစၥာေဖာက္မ်ားျဖစ္ၾကေသာေမာင္သံေတြနွင့္ေမာင္ထြန္းစံတို့အားအနား
တြင္ေခၚထားကာ(၁၁၄၆)ခနွစ္ုျပာသိုလ၌ေျမာက္ဦးျမို့ေတာ္နွင့္မေ၀းေသာေလာင္းၾကက္ျမိဳ ့
ေဟာင္းတြင္စစ္တပ္ခ်ကာအခိုင္အလုံေနလာ၏။ဗမာေရတပ္သည္လည္းပိုးေျခကမ္းတြင္အ
ေျခစိုက္ထားသည္။ဤကဲ့သို့ေျမာက္ဦးျမို့ကိုဗမာတပ္က၀ိုင္းထားစဥ္ရခိုင္မူးမတ္ပညာရွိအခ်ိဳ့
ကမဟာသမတရာဇာအားလက္ေဆာင္ပ႑ာသမီးကညာဆက္ကာဗမာမင္းနွင့္မဟာမိတ္
ဖြဲ့ရန္ေလ်ွာက္ထားတင္ျပေတာင္းဆိုလာၾကသည္။မဟာသမတရာဇာမင္းက"ေရွးကေဘး
ေလာင္းေတာ္ဘိုးေလာင္းေတာ္တို့လက္ထက္ရခိုင္သို့စစ္ခ်ီ၀င္ေရာက္လာေသာရန္
သူမ်ားကိုလက္ေဆာင္ပ႑ာသမီးကညာဆက္၍စစ္ေျပျငိမ္းဖူးသည္ဟူ၍မရွိခဲ့၊ငါ့၏
လက္ထက္က်ကာျပီးမွသာလွ်င္သမီးကညာဆက္သရေခ်ေသာ္ေနာင္အစဥ္အလာ
ရာဇ၀င္ရုိင္းေပေတာ့မည္" ဟူ၍မိန့္ေတာ္မူျပီးလွ်င္စစ္ျပိဳင္ျမဲျပိဳင္ေတာ္မူေလသည္။
သို့ေသာ္အားမတန္ေသာေၾကာင္းထိုနွစ္ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္(ရ)ရက္၊(၁ရ၈၄)ခုဒီဇင္ဘာလ
(၃၁)ရက္၊စေနေန့တြင္ေျမာက္္ဦးျမို့ေတာ္က်ဆုံးရေလသည္။သမတမင္းသည္ေနာက္လိုက္
အေျခြအရံအခ်ိဳ့နွင့္ေျမာက္ဦးရြီျမို့ေတာ္မွေရွာင္တိမ္းထြက္ခါြလာျပီးအဥၥနနဒီ(ေလးျမို့ျမစ္)အ
ေရွ့ဘက္ျခမ္းေတာနက္ထဲတေနရာ၌ခိုလွဳံတပ္ခ်၍ေနေသးသည္။သို့ေသာ္ေနာက္တစ္လ
ေက်ာ္အၾကာတြင္ရခိုင္သစၥာေဖာက္တခ်ိဳ့၏လမ္းျပမွဳ့ေၾကာင္းမဟာသမတရာဇာမင္အဖမ္း
ခံရေလေတာ့သည္။
ဤသို့စစ္နုိင္သြားခဲ့ေသာနယ္ခ်ဲ့ပေဒသရာဇ္က်ဴးေက်ာ္ေရးသမားဗမာတို့သည္သူတို့တၾကိမ္
တခါမွ်ပင္မရွိဖူးမျမင္ဖူးၾကေသးေသာ၊ေသသပ္ခိုင္မာေသာေျပာင္းရွည္အေျမာက္လက္မ်ား၊
သာမန္ေသနပ္ယမ္းမီးေပါက္မ်ား၊ဆင္ျဖူေတာ္မ်ား၊စစ္သုံးဆင္ျမင္းမ်ား၊မေရနုိင္မတြက္နုိင္
ေအာင္မ်ားျပားေသာနန္းစဥ္ရတနာမ်ား၊ေရြွေငြမ်ား၊ျပည္သူ့ဘ႑ာေတာ္မ်ားကိုလုယက္ယူ
ငင္သိမ္းဆည္းသြားခဲ့ၾကသည္။ဤသို့အားျဖင့္ေခတ္အေလွ်ာက္တိုးတက္ေျပာင္းလဲမွဳ့မ်ားနွင့္
သစ္လြင္လွပ၍နွစ္ေပါင္း(၅၀၀၀)ငါးေထာင္ေက်ာ္ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းနန့္တည္တံ့ခိုင္မာလာ
ခဲ့ရေသာရခိုင္ဘုရင့္နုိင္ငံနွင့္ရခိုင့္ေရြွနန္းေတာ္တို့သည္မီးေလာင္တိုက္ထဲတြင္ျပာဘုံဘ၀အ
ျဖစ္နွင့္အဆုံးသတ္ခဲ့ရေပေတာ့သည္။
ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးစတင္ျခင္း။
(၁ရ၈၄)ခုနွစ္ဒီဇင္ဘာလကုန္၊(၁၁၄၆)ခုျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္(ရ)ရက္ေန့တြင္ရခိုင္တစ္နုိင္ငံ
လုံးပေဒသရာဇ္က်ဴးေက်ာ္နယ္ခ်ဲ့သမားဗမာတို့လက္ေအာက္သို့က်ြန္သေဘာက္အျဖစ္စတင္
က်ေရာက္ခဲ့ရေလေတာ့သည္။က်ဴးေက်ာ္သူဗမာနယ္ခ်ဲ့တို့သည္က်ဴပင္ခုတ္က်ဴငုတ္မက်န္ရ
ဆိုေသာစကားအတိုင္းေတ့ြသမွ်ျမင္သမွွ်ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားကိုအစုလိုက္အျပံုလိုက္သတ္ျဖတ္ခဲ့
ၾကသည္ကိုၾကည့္လ်ွင္လူသားတို့ေပၚတြင္က်ဴးလြန္ေသာၾကီးမားေသာရာဇ၀တ္ျပစ္မွဳ့ေျမာက္
ေသာလူသားမ်ိဳးႏြယ္တုံးသတ္ျဖတ္မွဳ့ၾကီးပင္ျဖစ္ေပသည္။ရခိုင့္သမိုင္းတြင္ဘယ္ေသာအခါမွ
ေမ့ေဖ်ာက္ပစ္၍မရနုိင္ေသာေနာင္မ်ိဳးဆက္သစ္အဆက္ဆက္တို့အားအျမဲတမ္းလက္ဆင့္
ကမ္းေပးေနေသာအမဲစက္ၾကီးပင္ျဖစ္ေနေပသည္။စစ္နုိင္သူမဟာ၀ါဒီတို့သည္ေနာင္တခ်ိန္
တြင္သူတို့အားျပန္လည္တုံ့ျပန္မတိုက္ခိုက္နုိင္ေအာင္ေအက္ေဖၚျပပါတို့ကိုလုပ္ေဆာင္သြားခဲ့
ၾကေတာ့သည္။
၁။မဟာသမတရာဇာနွင့္မိဖုရား၊သားေတာ္သမီးေတာ္မ်ား။
၂။မူးေတာ္မတ္ေတာ္နွင့္ပေရာဟိတ္ပညာရွိမ်ား။
၃။ရဟန္းပညာရွိလူပညာရွိမ်ား။
၄။လက္မွဳ့ပညာသည္မ်ား(ပန္းထိမ္၊ပန္းရံ၊လက္သမား)။
၅။မဟာမုနိရုပ္ပါြးေတာ္နွင့္ေျမာက္မ်ားစြာေသာအျခားရုပ္ထုေတာ္မ်ား။
၆။ဘုရင့္ဘ႑ာေတာ္တိုက္မွအဖိုးမျဖတ္နုိင္ေသာပတၱျမားနွင့္နန္းစဥ္ရတနာမ်ား။
ရ။ေဗဒင္က်မ္း၊ေဆးက်မ္း၊နကၡတ္က်မ္း၊စသည့္ပရပိုက္မ်ား။
၈။ရခိုင့္သမိုင္းစဥ္ကိုျပုစုထားသည့္ပရပိုက္မ်ား။
၉။သံဃာယနာတင္ပိဋကပ္သုံးပုံ။
၁၀။ရခိုင့္ေရြွနန္းေတာ္မွေၾကး၀ါအမိုးျပားမ်ား။
၁၁။သန္မာထြားက်ိဳင္း၍အလုပ္လုပ္နုိင္ေသာျပည္သူ(၃၀၀၀၀)
၁၂။အလ်ားအေတာင္(၂၀)၊လုံးပတ္(၆)ေတာင္မ်ွရွိေသာအေျမာက္ၾကီးမ်ားနွင့္အျခားအ
ေျမာက္ေပါင္း(၂၀၀၀)၊စိန္ေျပာင္းအလတ္(၁၀၀၀၀)စေသာသက္ရွိသက္မဲ့ေျမာက္မ်ားစြာ
တို့ကိုဗမာျပည္သို့ယူေဆာင္သြားခဲ့ၾကျပီးဗမာ(ျမန္မာ)မွဳ့ျပုၾကေလေတာ့သည္။
ထိုမွ်မကေသးရခိုင္တို့၏ဇာတိေသြးဇာတိမာန္ကိုျပန္လည္နွဳိးဆြေပးနုိင္ေသာထင္ရွားေသာ
အေဆာက္အဦးၾကီးမ်ားျဖစ္ေသာနန္းေတာ္မ်ား၊အျခားထီးသုံးနန္းသုံး(သူတို့သယ္ယူနုိင္ရန္
မတတ္နုိင္ေသာပစၥည္းဟူသမွ်)နွင့္ဗုဓၵရုပ္ပါြးေတာ္မ်ား၊ေစတိပုတိုးမ်ား၊ထင္ရွားေက်ာ္ၾကား
ေသာေက်ာင္းေတာ္ၾကီးသုံးဆယ္နွင့္ေက်ာင္းငယ္ေပါင္း(၃ရ၀၀)တို့ကိုလည္းမိစာလူမ်ိဳးတို့က
ၦ
မီးရွိ့ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့ၾကသည္။မဟာျမတ္မုနိရုပ္ပါြးေတာ္စံျမန္းခဲ့ေသာထူးျခားသည့္(ဘုရားပြင့္
ေတာ္မူရာအေနာက္မိဇ်ိၥမသို့မ်က္နွာမူထားေသာ)ပလႅင္ေတာ္မွာမူဖ်က္ဆီးခံရျခင္းေဘးမွ
လြတ္ေျမာက္ခဲ့ျပီးယခုတိုင္က်န္ရွိေနေသးသည္။
ဤသို့အားျဖင့္သူတို့အားျပန္လည္ေတာ္လွန္နုိင္ေသာသူအားလုံးကိုဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြား
ၾကျပီးေနာက္မင္းၾကီးေခါင္ေက်ာ္ဆိုသူမေကာင္းဆိုး၀ါးမိစာေကာင္အားဗမာရဲမက္(၁၀၀၀၀)
ျခံရံလွ်က္အသက္္မေသပဲက်န္ရွိေနခဲ့ၾကေသာခိုင္ျပည္သူလူထုကိုဆက္လက္၍ညွင္းပမ္း
နွိပ္စက္သတ္ျဖတ္ရန္အတြက္ထားခဲ့ၾကသည္။မင္းေခါင္ေက်ာ္ဆိုသူသည္ရခိုင္တို့အားရက္
စက္ၾကမ္းတမ္းစြာအုပ္ခ်ဳပ္သည့္အျပင္ရုပ္ကိုေရာစိတ္ကိုပါအမ်ိဳးမ်ိဳးနွိပ္စက္ညွင္းပမ္းခဲ့၏။
နွိပ္စက္ညွင္းပမ္းမွဳ့ကိုမခံရပ္နုိင္၍ထြက္ေျပးသြားေသာသူမ်ားအားဖမ္းမိလွ်င္ဓါးျဖင့္ခုတ္
သတ္၏။ငုိယိုေတာင္းပန္သူမ်ားအားအားနားရြက္ကိုေဖာက္၍တိရာစၦာန္ပမာခ်ဥ္ေနွာင္ဆဲြ
ငင္သြားၾက၏။အျပစ္မဲ့ေသာေထာင္ေသာင္းေျမာက္မ်ားစြာေသာရခိုင္ျပည္သူကိုယ္၀န္သည္
မ်ား၊ခေလးမ်ားအား၀ါးရင္းတုတ္ျဖင့္ရက္စက္စြာပင္ရုိက္သတ္၏။ႏို ့စို ့ကေလးမ်ားအားေမာင္း
ဆုံထဲထည့္ကာေမာင္းေထာင္း၍တမ်ိဳးသတ္၏။ေမြးခါစကေလးငယ္မ်ားကိုသူ့မိခင္ေရွ့တြင္အ
ေပၚသို့ျမွင့္တင္လိုက္ျပီးလ်ွင္ေအာက္မွဓါးရွည္ျဖင့္ခံကာပိုင္းျဖတ္၍လည္းေကာင္း၊လွံသြားနွင့္
ခံကာထိုးသတ္၍တဖုံ၊အရွင္လတ္လတ္မီးပုံထဲပစ္ထည့္၍လည္းေကာင္း၊ေျခလက္ၾကိဳးတုတ္
ကာေရထဲပစ္ခ်၍လည္းေကာင္း၊အသတ္ခံသြားၾကရရွာေသာခေလးလူၾကီးမ်ားမွာကားမေရ
နုိင္မတြက္နုိင္ေအာင္မ်ားျပားလြန္းသည္။မွတ္တမ္းမ်ားအရစုစုေပါင္းအသတ္ခံခဲ့ၾကရသူဦး
ေရမွာ(ရ၀၀၀၀၀)ေက်ာ္ရွိသည္။အေနာက္ဘဂၤလားယခု(ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နုိင္ငံ)စစ္တေကာင္း
နယ္ရွိေတာင္တန္းေဒသမ်ားနွင့္ဘဂၤလားပင္လယ္ကိုျဖတ္သန္းကာဘဂၤလားအ၀က်ြန္းေဒ
သသို ့မိမိတို့အိုးအိမ္ကိုစြန့္ခါြ၍အသက္လုကာထြက္ေျပးသြားခဲ့ၾကေသာရခိုင္စစ္ေျပးဒုကၡ
သည္ဦးေရမွာနွစ္သိန္းေက်ာ္ရွိျပီးဗမာျပည္သို့က်ြန္ခံရန္နွင့္ယိုးယားသို့က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္
တိုက္ခိုက္ရန္လူသားဒိုင္းကာမ်ားအျဖစ္အေသခံေခၚေဆာင္သြားျခင္းခံခဲ့ၾကရေသာဦးေရစု
စုေပါင္းမွာလည္းတစ္သိန္းေက်ာ္ထိမ်ားျပားေၾကာင္းသမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကေျပာျပေနေပ
သည္။ျခုံ၍ဆိုရလွ်င္ဗမာတို့ကားေနာင္နွစ္ေပါင္း(၂၀၀)ဒုတိယကမၻာ့စစ္အတြင္းေပၚေပါက္
လာမည့္ဂ်ာမန္နာဇီ၊အီတလီ၊ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္တို့ထက္ပင္ရက္စက္မွဳ့မ်ိဳးစုံကိုကမ္းကုန္ေအာင္
တီထြင္ျပုလုပ္နုိင္ခဲ့ၾကေသာလူသတ္ေကာင္မေကာင္းဆိုး၀ါးမိစာ၀ါဒီ(ဖက္ဆစ္ေကာင္)မ်ား
သာလ်ွွင္ျဖစ္ၾကေပသည္။
မင္းကြန္းေစတီနွင့္မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္းသြန္းလုပ္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊မိတၳိလာကန္ၾကီး
ဆည့္ဖို့ရာတြင္လည္းေကာင္းယိုးဒယားနုိင္ငံသို့ထပ္မံနယ္ခ်ဲ့က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္
ရာတြင္လည္းေကာင္းအတင္းအက်ပ္ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားခဲ့ၾကေသာရခိုင္လူမ်ိဳးတို့မွာ
လည္းအထက္ေဖၚျပပါနည္းလမ္းမ်ားအတိုင္းပင္နွိပ္စက္သတ္ျဖတ္ျခင္းကိုခံခဲ့ၾကရေပသည္။
ဗမာတို့ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားစြာေျပာဆိုေနၾကေသာမင္းကြန္းေစတီအနီးပတ္၀န္းက်င္တြင္ရခိုင္
အရုိးမ်ားမွာေတာင္လိုပုံေနလိမ့္မယ္။ယေန့အခ်ိန္တြင္ေျမၾကီးကိုတူးဆြၾကည့္ပါကေျမၾကီး
ကသက္ေသတည္မွာျဖစ္သည္။ဤအရုိးမ်ားသည္တေန့ေန့တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ျပန္လည္၍တစ္
ခါတြန္လာဦးမည္ပင္ျဖစ္သည္။
ဤသို့ဆိုလွ်င္ဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းသည္ရခိုင္ဘုရင္မဟာသမတရာဇာအားနန္းခ်ျပီးေတာ္
၀င္ရခိုင္မ်ိဳးနြယ္ထဲမွအျခားမင္းတပါးကိုအစားထိုးနန္းတင္ေပးရန္ဟူေသာမူလဂတိစကား
ကိုေဖာက္ဖ်က္ကာရခိုင့္ဘုရင့္နုိင္ငံေတာ္အားေျပာင္က်က်ပင္က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္နယ္
ခ်ဲ့လိုက္သည္မွာထင္ရွားေပသည္။အုပ္ခ်ဳပ္ပုံမွာလည္းသာမန္အုပ္ခ်ဳပ္မ်ဳိးမဟုတ္ေတာ့ပဲ
အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့သည့္အတိုင္းလူသတ္၀ါဒကိုေျပာင္က်က်ပင္က်င့္သုံး၍အုပ္ခ်ဳပ္လာ
ေတာ့မွပင္တံလွ်ပ္ကိုေရထင္ေရြွသမင္အလိုက္မွားခဲ့ၾကေသာ၊ရန္သူကိုမိတ္ေဆြဟုထင္
မွတ္ခဲ့ၾကေသာအမ်ဳိးသားေဖာက္ျပန္ေရးသမားေမာင္သံေတြနွင့္ေမာင္ထြန္းစံတို့ပင္"ကိုယ္
ေဖၚေဆးကိုယ္မစားနုိင္ၾကေသာအျဖစ္မ်ိဳးနွင့္ၾကံုကာေနာက္ဆုံးကမန္းကတန္းထကာရရာ
လူသူလက္နက္အင္အားမ်ားကိုစုရုံးၾကျပီးသူတို့၏အနွီမဟာမိတ္ဗမာအားစတင္ေတာ္လွန္
ၾကေလေတာ့သည္။သို့ေသာ္...မ်ားစြာေနာက္က်သြားခဲ့ေခ်ျပီ။ဗမာတို့မွာရခိုင္ျပည္အားလူ
အင္အားသုံးကာအခိုင္အမာပင္ထိမ္းခ်ဳပ္ထားလိုက္ျပီျဖစ္သည္။(၁ရ၉ရ)ခုနွစ္တြင္ေမာင္
သံေတြေတာထဲ၌ပုန္းေအာင္းေနရင္းမနာမက်န္းျဖစ္၍ေသဆုံးရာသူ့သားစိုင္းတင္စားခ်င္း
ပ်ံကတစ္ဖန္ဗမာတို့အားရခိုင့္ေျမေပၚမွေမာင္းထုတ္ေတာ္လွန္ခဲ့ျပန္သည္။
