ေနထြက္ခ်ိန္-အရုဏ္တက္ခ်ိန္ အမွတ္အသား

ေရွးျမန္မာတို႔သည္ ေနထြက္ခ်ိန္ အရုဏ္တက္ခ်ိန္တို႔ကို အလြယ္တကူ မွတ္သားႏိုင္ရန္ ကဗ်ာလကၤာ ေရးစပ္၍ စနစ္တက် တြက္ခ်က္တတ္ၾကသည္၊ ထိုတြက္ခ်က္သည့္ အခ်ိန္အတိုင္းပင္ အရုဏ္ဆြမ္းကပ္ျခင္း၊ ေနထြက္ခ်ိန္ သတ္မွတ္ျခင္း စသည္တို႔ျပဳကာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမ်ား လုပ္ေလ့ရွိၾကသည္။

ယခု ေရွးျမန္မာတို႔၏ ကဗ်ာလကၤာျဖင့္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနထြက္ခ်ိန္၊ အရုဏ္တက္ခ်ိန္ကို တင္ျပပါမည္။

ခူး=ေသာင္း-ေႏွး-တံု၊
ဆုန္=ေပၚ-ဖိ-နင္း၊
ယုန္=ျမင္း-လွ-တန္၊
ဆို=ျပန္-ဆယ္-ထပ္၊
ေခါင္=ျပတ္-လည္-တို၊
ေတာ္=ဗ်ိဳ-ျပန္-ႏွက္၊
ကၽြတ္=ဟိန္း-ထက္-တြင္၊
မုန္း=သက္-ေအာင္-ထိပ္၊
နတ္=သား-ခ်ိတ္-တည္း၊
သို=သိပ္-စို-ႏွံ၊
တြဲ=သန္႔-ေကာင္း-တြင္၊
ေပါင္း=သင္း-အင္-ေထြ။
စေနနံမွ၊ သုညျပလ်က္၊ ေနထြက္ဗဟို အခ်ိန္တည္း။
တနာရီကို၊ ေနာက္ဆုတ္ဆိုလွ်င္၊ ဗဟို အရုဏ္တက္ခ်ိန္တည္း။

မွတ္ခ်က္။
ခူး=တန္ခူးလ။
ဆုန္=ကဆုန္လ။
ယုန္=နယုန္လ။
ဆို=၀ါဆိုလ။
ေခါင္=၀ါေခါင္လ။
ေတာ္=ေတာ္သလင္းလ။
ကၽြတ္=သီတင္းကၽြတ္လ။
မုန္း=တန္ေဆာင္မုန္းလ။
နတ္=နတ္ေတာ္လ။
သို=ျပာသိုလ။
တြဲ=တပို႔တြဲလ။
ေပါင္း=တေပါင္းလ။ တို႔ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ညႊန္းဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ ေရွးျမန္မာတို႔၏ ဗ်ည္းအကၡရာကို သခ်ၤာျဖင့္ တြက္ခ်က္ သတ္မွတ္ရာ၌
အ-အာ-ဣ-ဤ- ဥ-ဥဴ-ဧ-ၾသ=တနဂၤေႏြ ( ၁ )
က-ခ-ဂ-ဃ-င=တနလၤာ ( ၂ )
စ-ဆ-ဇ-စ်-ည=အဂၤါ ( ၃ )
ယ-ရ-လ-၀=ဗုဒၶဟူး ( ၄ )
ပ-ဖ-ဗ-ဘ-မ=ၾကာသပေတး ( ၅ )
သ-ဟ=ေသာၾကာ ( ၆ )
တ-ထ-ဒ-ဓ-န=စေန ( ၇ ) ကို ( ၀-သုည ) မွတ္သားတြက္ခ်က္ရပါသည္။

ထို႔ျပင္ လမ်ားႏွင့္တြဲေသာ အကၡရာသံုးလံုးတြင္ ပထမအကၡရာကို=နာရီ ဟု သတ္မွတ္ရပါသည္။
ေနာက္ႏွစ္လံုးကို=မိနစ္ ဟု သတ္မွတ္ရပါသည္။

ဥပမာ=
ခူး=ေသာင္း-ေႏွး-တုံ ။
ခူး=တန္ခူးလတြင္ ၊ ေသာင္း=( ၆ )၊ ေႏွး=( ၀ ) တံု=( ၀ ) ဟုတြက္ခ်က္၍
တန္ခူးလတြင္ ၆-၀၀ နာရီ ေနထြက္သည္ဟု သတ္မွတ္ရပါသည္။
တနာရီေနာက္ဆုတ္လ်က္ ၅-၀၀ နာရီ အရုဏ္တက္သည္-ဟု မွတ္သားရပါသည္။

ဆို=ျပန္-ဆယ္-ထပ္ ။
ဆို=၀ါဆိုလတြင္ ၊ ျပန္=( ၅ )၊ ဆယ္=( ၃ )၊ ထပ္=( ၀ ) တြက္ခ်က္၍
၀ါဆိုလတြင္ ၅-၃၀ နာရီ ေနထြက္သည္။
တနာရီ ေနာက္ဆုတ္လ်က္ ၄-၃၀ နာရီ အရုဏ္တက္သည္။

မုန္း=သက္-ေအာင္-ထိပ္ ။
မုန္း=တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္၊ သက္=( ၆ )၊ ေအာင္=( ၁ )၊ ထိပ္=( ၀ ) တြက္ခ်က္၍
တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ၆-၁၀ နာရီ ေနထြက္သည္။
တနာရီ ေနာက္ဆုတ္လ်က္ ၅-၁၀ နာရီ အရုဏ္တက္သည္။

ေပါင္း=သင္း-အင္-ေထြ ။
ေပါင္း=တေပါင္းလတြင္၊ သင္း=( ၆ )၊ အင္=( ၁ )၊ ေထြ=( ၀ ) တြက္ခ်က္၍
တေပါင္းလတြင္ ၆-၁၀ နာရီ ေနထြက္သည္။
တနာရီ ေနာက္ဆုတ္လ်က္ ၅-၁၀ နာရီ အရုဏ္တက္သည္-ဟု မွတ္သားရပါသည္။

ဤနည္းအတိုင္းပင္ ျမန္မာဗ်ည္း အကၡရာကို သခ်ၤာျပဳ၍ က်န္သည့္လမ်ား၌လည္း တြက္ခ်က္၍ အရုဏ္ဆြမ္းကပ္ျခင္း၊ အဓိ႒ာန္ပုတီးစိပ္ျခင္း၊ ဘုရားရွိခိုးျခင္း၊ တရားထိုင္ျခင္း စသည့္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ ျပဳၾကရန္ႏွင့္ ေလာကီေရးရာ အခ်ိန္ႏွင့္ သြားလာလုပ္ကုိင္လိုသူမ်ားအတြက္လည္း မွန္းဆ၍ ရႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္ေပသည္။

( ကလ်ာဏ )

မွတ္ခ်က္
အလြယ္တကူ ၾကည့္ရႈႏိုင္ေစရန္ ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ခ်က္ေပးလိုက္ပါသည္။

ခူး=ေသာင္း-ေႏွး-တံု၊( တန္ခူးလ-၆-၀၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၀၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ဆုန္=ေပၚ-ဖိ-နင္း၊ ( ကဆုန္လ-၅-၅၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၄-၅၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ယုန္=ျမင္း-လွ-တန္၊ ( နယုန္လ-၅-၄၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၄-၄၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ဆို=ျပန္-ဆယ္-ထပ္၊ ( ၀ါဆိုလ-၅-၃၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၄-၃၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ေခါင္=ျပတ္-လည္-တို၊ ( ၀ါေခါင္လ-၅-၄၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၄-၄၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ေတာ္=ဗ်ိဳ-ျပန္-ႏွက္၊ ( ေတာ္သလင္းလ-၅-၅၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၄-၅၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ကၽြတ္=ဟိန္း-ထက္-တြင္၊ ( သီတင္းကၽြတ္လ-၆-၀၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၀၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )

မုန္း=သက္-ေအာင္-ထိပ္၊ ( တန္ေဆာင္မုန္းလ-၆-၁၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၁၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
နတ္=သား-ခ်ိတ္-တည္း၊ ( နတ္ေတာ္လ-၆-၂၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၂၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
သို=သိပ္-စို-ႏွံ၊ ( ျပာသိုလ-၆-၃၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၃၀ အရုဏ္တက္ )
တြဲ=သန္႔-ေကာင္းတြင္၊ ( တပို႔တြဲလ-၆-၂၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၂၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )
ေပါင္း=သင္း-အင္-ေထြ၊ ( တေပါင္းလ-၆-၁၀ နာရီ ေနထြက္၊ ၅-၁၀ နာရီ အရုဏ္တက္ )။