Monday, May 31, 2010
ဆရာႀကီးဦးသာထြန္း၏သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ား (ပထမပိုင္း)
ႄကြေရာက္လာကတ္ေတ ရခိုင္အမ်ိဳးသားပုဂၢဳိလ္မ်ားထဲမွာ ကၽြြန္ေတာ္ထက္အသက္ႀကီးေရပုဂၢဳိလ္မ်ားကို ရွိခိုးပါေရ။ ကၽြြန္ေတာ္ထက္အသက္ငယ္ေရပုဂၢိဳလ္႐ို႕ကို ကၽြန္ေတာ္အေလးအျမတ္ဂါရ၀ျပဳပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာဖို႔စကားက ရခိုင္ျပည္မွာ ရခိုင္လူမ်ိဳး႐ို႕သည္ ေနာင္ကိုဘေဇာင္ကံၾကမၼာဖန္တီးၿပီး နီကတ္ရဖို႔လဲဆိုစြာကိုေျပာဖို႔စြာပါ။ ကေကာင္းအေရးႀကီးပါေရ။ ေအစကားတိကို ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠဌႀကီး လူမ်ိဳးစုမ်ား၏နာယကႀကီးျဖစ္ေတ ဦးေစာျမေအာင္က ေျပာလားခပါယာ။ တနာရီေက်ာ္ေလာက္ေျပာလားခေတာင္မွမ၀သိမ့္။ ဇာျဖစ္လို႔လဲဆိုေက လိုရင္းတိကိုေျပာစြာပါ။ ယင္းလိုရင္းတိမွာ တပုဒ္တပုဒ္စီ၏ဖြင့္ဆိုခ်က္စြာ ကေကာင္းအမ်ားႀကီးပါ။ ယေက ေျပာၿပီးနားမလည္လိုက္ေက ဒုကၡေရာက္ဖို႔၊ နားမလည္လိုက္ေက ဇေ၀ဇ၀ါျဖစ္ဖို႔။ ထိုပုဂၢိဳလ္၏ဖြင့္ဆိုခ်က္တိကို တင္ျပပါဖို႔။ ယင္းခါမွ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခိုင္သားတိ ဇာလုပ္ရဖို႔လဲ နားလည္ကတ္ပါဖို႔။ လုပ္ဖို႔စြာမွာ ဇာနီရာကစရဖို႔လဲ အေရးႀကီးပါေရ။ ကြက္ေက်ာ္ေကမွားပါလိမၼည္။ ရခိုင္သားတိ ကြက္ေက်ာ္တိကိုျမင္လာရပါလိမၼည္။
ေနာက္ ေအလမ္းခရီးမွာ ဇာစူးငုတ္ခလုတ္တိက အတြင္းရန္၊ အပရန္လဲဆိုစြာ အာ႐ံုစိုက္ၿပီးၾကည့္ရပါဖို႔။ ေအနိဥကၠဌႀကီးေျပာလားခေရပိုင္ တျခားတျခားေသာလူမ်ိဳးတိမွာ စုေပါင္းၿပီး ဘံုရန္သူတည္းဟူေသာ (တစည) မဆလကိုတိုက္ေတနီရာမွာ အင္အားအျပည့္ႏွင့္တိုက္ရဖို႔ဆိုစြာကိုသိထားေရအတြက္ အင္အား ေနာင္းနီကတ္ပါပ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခိုင္သားတိမွာၾကည့္လိုက္ေတခါ အင္အားက ထထြတ္ႀကီးႀကီနီပါေရ။ ကေကာင္း၀မ္းနည္းဖို႔ေကာင္းပါေရ။ ေဂါင္းေဆာင္တိကလည္း ေျပာခီေက သတိရေရဆိုပါေရ။ ဆိုေရခါ ရခိုင္သားမွာ မ်က္စိမဟိပါ။
ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခိုင္သားတိမွာ ခံနီရစြာဇာေၾကာင့္လဲ။ တဦးတည္းတေယာက္တည္းေကာင္းစားေရးကို မ၀သိမ့္ေရေဂါင္းေဆာင္တိက တခုလည္းမလိမၼာမသိနားမလည္ေရရခိုင္ျပည္သူတိကို အမ်ိဳးမ်ိဳးလိမ္စား၊ ၀ါစားနီကတ္ေတအတြက္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခိုင္ျပည္ႀကီးၿပိဳဖို႔ႀကံနီပါေရ။ ေယဇူးႏွင့္ ဥကၠဌႀကီး မိန္႔ခြန္းေျပာလားခေရပိုင္ ကမၻာ့အလယ္မွာ ကေကာင္းရွက္ဖို႔ေကာင္းနီပါပ်ာ။ ေယေကလည္း သူ႐ို႕လူတစု ေပ်ာ္တုန္းပါ။ ယင္းကိစၥကိုသတိထားဖို႔ ေျပာလိုပါေရ။ ဆိုေရခါ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ဗုဒၶဘာသာရခိုင္လူမ်ိဳးစြာ ဘုရားေဟာေဒသနာေတာ္ႏွင့္ သီလကိုေစာင့္ေရအတြက္ ရခိုင္လို႔ေခၚပါေရ။ အမ်ိဳးႏွင့္သီလကို ကနိမေစာင့္ေက ကနိရခိုင္မေခၚပါပ်ာ။ (ကပ်က္) လို႔ေတာင္ေခၚဖို႔မရ။ မ်ိဳးဖ်က္အဆိုးလို႔ေခၚရပါဖို႔။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ သတိထားၿပီးေက လူတစိေခ်က်န္စြာက လားကတ္ရဖို႔စြာပါ။ ပထမ ယင္းအေၾကာင္းကိုမေျပာခင္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာပါဦးမည္။ ရခိုင္ျပည္လားဖို႔အင္အားကို ၾကည့္လိုက္ေတခါ ေတာ္ေတာ္ခိုင္ခိုင္ခန္႔ခန္႔ႏွင့္ လားကတ္ရပါဖို႔။ ဇာျဖစ္လို႔လဲ၊ ကနိလူဦးေရကိုၾကည့္လိုက္ေတခါ (၂ ဒသမ ၀၆) သန္းဟိပါေရ။ ယင္းအထဲမွာ စပါးႀကီးမ်ိဳေရပိုင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာနည္းလမ္းႏွင့္၀င္လို႔ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာက်လားခပါယာ။
ယင္းအထဲမွာ ဘေလာက္ပါေရလဲဆိုခါ တဒဂၤမသန္မန္လူမ်ိဳးတိ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုၿပီး ဟိတ္ေဟာနီပါေရ။ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ ရခိုင္ျပည္မွာမဟိမွတ္ထားပါ။ ယင္းအခ်က္ကိုၾကည့္ေက ဇာျဖစ္လို႔လဲ။ မ်ိဳလားခလို႔။ ျဖစ္ေတနည္းႏွင့္မ်ိဳေရ။ ေျခာက္လို႔ၿခိမ္းလို႔မ်ိဳေရ။ ေငြႏွင့္ေပါက္လို႔မ်ိဳေရ။ ကနိဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာေရာက္ေက ဥကၠဌႀကီးဦးေစာျမေအာင္ေျပာေရပိုင္ နက္ဖန္ခါ ကုလားတန္ကိုေရာက္ဖို႔။ ရခိုင္သား႐ို႕ အရာ (၅) ႏွစ္အတြင္းမွာ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕တဖက္ ရခိုင္႐ိုးမကိုေက်ာ္လို႔ ၿပီးဖို႔ပ်င္ထားကတ္ဖိ။ မိမိေယာ့ေယာ့ႏွင့္ (ငါ႐ို႕ႏိုင္ငံေရးလုပ္ဖို႔မဆိုင္၊ ထမင္းတဆုပ္စားနီရစြာအဖမ္းခံရဖို႔။ ငါ႐ို႕ႏွင့္ႏိုင္ငံေရးဇာဆိုင္လဲ) လုပ္နီေကေတာ့ ရခိုင္သား႐ို႕ ၿပီးဖို႔ပ်င္ထားကတ္ဖိ။ အရာမေျပာလိုပါယာ။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာရဖို႔စကားေျပာင့္ေျပာင့္ပါ။ ၁၁၄၆ ခု ဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္း ရခိုင္ကိုသိမ္းေရနိကပင္ ကနိမွာ (၂၀၅) ႏွစ္ျပည့္ပါဖို႔။ ကၽြန္သားေပါက္ျဖစ္ေတ (၂၀၅) ႏွစ္ကာလမွာ ကၽြန္စိတ္ေပါက္နီကတ္ေတ။ ရခိုင္သားတိ ကနိ တဒဂၤလူမ်ိဳးတိကိုမွီလို႔ ႀကီးပြားနီေရအတြက္ ယင္းအတိုင္းလားဖို႔ႀကံနီကတ္ပါေရ။ ကနိ ယင္းအေျခအေနမဟုတ္ပါ။ သတိထားကတ္ပါ။ (၂၀၅) ႏွစ္မ်ိဳသိပ္ထားေရစကားကို ကၽြန္ေတာ္ကနိဖြင့္ပါဖိ္ု႕။ ေက်ာက္ေတာ္၊ စစ္ေတြမွာဖြင့္ခပါပ်ာ။ ဇာျဖစ္လို႔ဖြင့္ရဖို႔လဲ။ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားအတြက္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ ခုေလာက္အသက္အရြယ္ (၇၄-၇၅) ျဖစ္နီပ်ာ။ မတန္ေကလည္း ရခိုင္တိမသိေရအတြက္ ေအပိုင္ဒုကၡခံလို႔ မဖြင့္ခေက သမိုင္းႄကြီးဆပ္လို႔ကုန္ဖို႔မဟုတ္။ လူမ်ိဳးအတြက္ ေဒ၀ါႀကီးတိထြက္လို႔ လားနီကတ္စြာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ တျခားပါလာကတ္ေတပုဂၢိဳလ္တိအားလံုး ၀ါႀကီးတိပါ။ ထိုင္နီဖို႔တန္ေရအခ်ိန္မွာ မထိုင္ဘဲႏွင့္ ဇာျဖစ္လို႔လားနီကတ္ေတလဲ။ အယင္က အဖ်က္သမားပါတီတိက ဇာေျပာလဲ။ (၀ါႀကီးတိရာလုပ္ဖို႔ တက္လာကတ္ေတ) လို႔ေျပာပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္မေျပာခ်င္ပါ။ အခုရခိုင္ျပည္မွာ ဇာျဖစ္နီလဲဆိုခါ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခိုင္ျပည္သည္ သွ်မ္းျပည္၊ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္ႏွင့္မတူပါ။ အေနာက္ဖက္က စပါးႀကီးတေကာင္မ်ိဳနီပါေရ။ ေဒအထဲမွာ မ်ိဳးဖ်က္တိ ကြဲေအာင္ဖ်က္နီေရ။ ေအပိုင္ ကိုင္ဖို႔မရေအာင္ ျဖစ္နီစြာကို ကုဖို႔လာစြာပါ။ သတိထားကတ္ပါ။
ဆိုခါ ကနိ ဥကၠဌႀကီိးဦးေစာျမေအာင္ေျပာခေရပိုင္ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပါတီကို စဖြဲ႕ေရနိကပင္ ဇာေလာက္ေရာက္ပ်ာလဲဆိုခါ မႏွစ္ကစဖြဲ႕စြာ အခု တႏွစ္ႏွင့္ (၃-၄) လေရာက္ပါယာ။ သွ်မ္း၊ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္စေရ တျခားတျခားေသာလူမ်ိဳးတိမွာ ကေကာင္းေနာင္းလားပါယာ။ သူ႐ို႕တိမွာ တဖြဲ႕ႏွစ္ဖြဲ႕ရာဟိေရ။ ရခိုင္မွာ ပါတီဘေလာက္ဟိေရလဲ။ (၁၅၅) ဖြဲ႕။ ဘေလာက္ေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းပါေရလဲ။ လူကိုၾကည့္ေက (၂) သန္းႏွင့္ (၆) သိန္း။ ကုလား (၈) သိန္းဟိေရ။ က်န္စြာအားလံုး ရခိုင္မဟုတ္သိမ့္။ မာရမာႀကီးတမ်ိဳးပါေရ၊ ခ်င္းပါေရ။ ၿမိဳပါေရ။ ခမီးပါေရ။ ယင္းအထဲမွာ ကမန္ဆိုေရလူမ်ိဳးတမ်ိဳးပါသိမ့္ေရ။ ဒိုင္းနက္ပါေရ။ သက္ပါေရ။ တျခားတျခား ကုလား၊ တ႐ုတ္၊ တ႐ုတ္ကပ်က္၊ ဗမာပါေရ။ ေယခါ ရခိုင္သားတိက ေအေလာက္လူႏႈတ္လိုက္ေက ဘေလာက္က်န္ဖို႔လဲ။ ရခိုင္သားတိထဲက ေအေလာက္ က်န္စြာတိထဲက တဆယ္ႏွင့္သွ်စ္သိန္းခြဲႏႈတ္လိုက္ေက ဇာက်န္ဖို႔လဲ။ နင္းျပားျဖစ္နီကတ္ဖိ။ တခုလည္းမလိုပါပ်ာ။ မေျပာလိုပါယာ။
ယေလာက္စြာကိုဖ်က္လို႔ မေဟာသထာျပႆနာပိုင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္နီေရ။ တခ်ိဳ႕ပါတီတိကလူတိ ရြာတိုင္းဆင္းၿပီးေက ေအက မိခင္ရခိုင္လူမ်ိဳးစစ္စစ္ကို ေဘးဖယ္ထားကတ္ေတ။ မေဟာသထာ ျပႆနာကိုၾကည့္ပါ။ က်န္ေရ ျပည္ဖ်က္သစၥာေဖာက္တိက ဘီလူးမကိုအစြယ္ျဖတ္ေတပိုင္ ျဖစ္နီကတ္ေတ။ သတိထားကတ္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ကလာၿပီးေက အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္ မဲဆႏၵအမွတ္ (၂) ကို ေရာက္လားခပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ကို စထြက္ေတေလာက္ကပင္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕မေရာက္ဖူးေရရြာတိ ကေကာင္းအမ်ားႀကီးပါ။ ဇာပိုင္ပ်င္လို႔ စည္း႐ံုးကတ္ဖို႔လဲ။ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕အေၾကာင္းေျပာရကတ္ဖို႔ဆိုေက ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွာ ရြာေပါင္း (၃၃၅) ရြာဟိပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ကိုယ့္ေဖသာႏွင့္ကိုယ္ ထူေထာင္ထားေရအတြက္ လားဖို႔စားစရိတ္၊ ဘုတ္စရိတ္ မတတ္ႏိုင္ပါ။ ၿခီေၾကာင္းလားရပါေရ။ ေက်ာက္ေတာ္မွာ ရံပံုေငြထည့္မည့္သူဟိၿပီးေက ေျမာက္ဦးမွာ ဒဂၤါး (၁၀၀၊ ၂၀၀) ထည့္မည့္သူမေပၚ။ ထည့္မည့္သူတခ်ိဳ႕လည္း ဟိေကာင္းဟိပါလိမၼည္။ ယေက ဇာႏွင့္အလုပ္လုပ္ပါဖို႔။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ညံ့လားပါေရ။ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွာ ကၽြန္ေတာ္လာေရခါ ကေကာင္းမ်ားႀကီးတြိရပါေရ။ (တစည) ပါတီ သူေတာင္းစားအလွဴခံပိုင္ ရံပံုေငြတိလွ်ံလားပါယာ။ ကေကာင္းရလားပါယာ။
ေယခါ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕အေခ်တရြီ ကိုယ့္စြာကိုယ္စားၿပီးေက အငတ္ခံနီလို႔ ေအအနီထားေရာက္စြာ။ ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္း ေက်ာက္ျဖဴ၊ ေတာင္ကုတ္ သူ႐ို႕ပါတီ သံမဏိပိုင္ေနာင္းနီယာ။ ေက်ာက္ေတာ္နယ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တရားေဟာခါ ရြာလိုက္လာပါေရ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကေရာက္လာေ၀းဆိုခါ မေရာက္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္စိတ္ညစ္ပါေရ။ အခုနားက ဥကၠဌႀကီးဦးေစာျမေအာင္ အျခားလူမ်ိဳးစုတိႏွင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ခါ စိတ္ညစ္ေရပိုင္ ရခိုင္ျပည္ (၁၇) ၿမိဳ႕နယ္ အရပ္ရပ္အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕၊ အနယ္နယ္ကို ပါတီတာ၀န္ႏွင့္စည္း႐ံုးေရခါ ပုဏၰားကၽြန္းမွာ ခရမ္းေတာင္ကိုေရာက္ခီပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သားအနီႏွင့္ ေျမာက္ဦးမွာျဖစ္ရစြာကို အားလည္းငယ္၊ ရွက္လည္းရွက္ပါေရ။ ဇာပိုင္ပ်င္ကတ္ပါဖို႔လဲ။ ေတာင္ပိုင္းမွာ အားလံုး၀င္လားခယာ။ ရခိုင္သားဆိုစြာ တခါ၀င္ေက ျပန္ထြက္ဖို႔မလြယ္။ ရွက္တတ္ေတ။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း (၁၇) ၿမိဳ႕နယ္ ကေတာက္ကေရာက္လုပ္နီကတ္ေတအထဲမွာ သူ႐ို႕မွာ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕နယ္က ဇာပိုင္လူတိပါလဲၾကည့္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕မွာလဲ မပါစြာမဟုတ္။ ပါပါေရ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ဇာျဖစ္နီေရလဲ။ ကိုယ့္ၿမိဳ႕ကို အျပစ္တင္စြာပါ။ ေအအတိုင္းျဖစ္နီေက ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေနာက္ဆံုးက်ဖို႔။ ေယေကလည္း ေဟာေျပာပံုေဟာေျပာနည္း လိုပါသိမ့္ေရ။ ထိုကထိုးႏွက္ခ်က္တိကို မိမၼရန္ျဖစ္နီစြာထက္ ေျဖယွင္းပစ္စြာက ေကာင္းပါေရ။
ယင္းထိုးႏွက္ခ်က္တိကိုမေျဖယွင္းေက ၿဖီလို႔မၿပီပါပ်ာယ္။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာဖို႔စြာက ကနိ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ဇာလုပ္ဖို႔လဲဆိုခါ ေအနိႏိုင္ငံေရးမဟုတ္ပါသိမ့္။ ႏိုင္ငံေရးအတြက္စည္း႐ံုးေရးပါ။ ဥကၠဌႀကီးမိန္႔ခြန္းမွာပါေရပိုင္ စည္း႐ံုးေရးက႑မွာ စည္း႐ံုးေရးမေအာင္ျမင္ေက အခု (၁၀) တန္းစာမီးပြဲေျဖေရပိုင္ စာမီးပြဲမွာစာမရေက စာမေအာင္လိုက္ေက ေဂဇက္ထြက္ခါ ကိုယ့္နာမည္မပါ။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕သည္ စည္း႐ံုးေရးမွာ စည္း႐ံုးေရးကို ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ရပါဖို႔။ အလားတူ ေက်ာင္းသားမွာလည္း စာမီးပြဲမစစ္ခင္ စာရေအာင္ဖတ္ရပါဖို႔။ ဖတ္႐ုံလား။ ဘာသာတိုင္း၌ နားလည္ေအာင္ေလ့က်င့္ရဖို႔။ ယင္းနည္းတူစြာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ စည္း႐ံုးေရးဆိုစြာ ဇာပိုင္ ဇာဘာသာႏွင့္လားဖို႔လဲ။ ဇာပိုင္လားဖို႔လဲဆိုစြာမသိလို႔ ကေကာင္းစိတ္ဓါတ္က်ပါေရ။ တျခားတျခားၿမိဳ႕နယ္ စည္း႐ံုးေရးနံပါတ္ (၁-၂) အထဲက တက္တက္ႄကြႄကြျမင္ရလို႔ ၀မ္းသာပါေရ။ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးတင္လို႔ တဟဲဟဲႏွင့္လူစုနီလို႔ ေနာက္ဆံုးဂဇက္ထြက္ခါမပါေက လားပ်ာလို႔မွတ္။ ေယေက ဇာပိုင္လုပ္ရဖို႔လဲဆိုခါ ေအနိစည္း႐ံုးေရးအခ်ိန္။ စည္း႐ံုးေရးအခ်ိန္မွာ ဇာလုပ္ဖို႔လဲ။ စည္း႐ံုးေရးလုပ္ရဖို႔။ လုပ္ခါ ဇာမူႏွင့္ေဟာဖို႔လဲ။ စည္း႐ံုးေရးမွာ လူထုစိတ္ပါလာေအာင္ အခ်က္ႀကီးေလးခ်က္ဟိပါေရ။ အခုေသနားက ဥကၠဌႀကီးေျပာေရပိုင္ (၁) တန္းတူေရး။ (၂) ဒီမိုကေရစီစစ္မွန္ေရး။ (၃) မူမွန္ေရး။ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ မူမွန္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါေရ။ မူမမွန္ေကမႀကိဳက္။ ယင္းမူခ်ထားစြာကိုသံုးသပ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔။ (၄) လူမွန္ေရးလို႔ (၄) ခ်က္ဟိပါေရ။ ယင္းေလးခ်က္မွာ ရခိုင္႐ိုးမတဖက္က (၁၇) ၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္တၿမိဳ႕နယ္၊ (၁၈) ၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားကိုယ္စားလွယ္႐ို႕သည္ ဘေဇာင္ပိုင္ပုဂၢိဳလ္တိပါေရလဲ ရြီးခ်ယ္လို႔တင္ျပထားစြာ ဖတ္ၾကည့္ကတ္ပါ။ ပါပါယင့္။ ယင္းအခ်က္မွာ မိုးဦးက်ငၿပီတက္ေတပိုင္ (သူတက္ဖို႔၊ ငါတက္ဖို႔) ျဖစ္နီကတ္ေတခါ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ (၂၆) နီမွာ (၁၅၅) ေယာက္ဆိုခါ ကၽြန္ေတာ္ရင္ဖတ္ဆို႔ပါပ်ာ။ ႏိုင္ဖို႔လား ယင္းသူ႐ို႕မႏိုင္။ မႏိုင္ေကဇာပ်င္ဖို႔။ မဲဖ်က္ကတ္ေက ေအကေလွ်ာ့ဖို႔။ ေလွ်ာ့ေက က်ားသီအသက္၀င္ပ်ာ ကိုက္ဖို႔။ က်ားသီအသက္၀င္ကိုက္ေက ေအလူတိ တေကာင္လဲမက်န္ပါပ်ာလို႔မွတ္။ ေကာင္ႏွင့္သံုးစြာ ကၽြန္ေတာ္လည္းပါပါေရ။ အားမရလို႔ေျပာစြာပါ။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ယင္းစခန္းကို ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ နေနာင္းလားကတ္ရပါဖို႔။
ကၽြန္ေတာ္႐ို႕သည္ တန္းတူေရးကို ဥကၠဌႀကီးပါးစကထြက္လားခေရပိုင္ (သွ်မ္း၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ကယား၊ မြန္၊ ခ်င္း၊ ရခိုင္) လူမ်ိဳး (၇) မ်ိဳးသည္ (၄၂) ႏွစ္တာကာလပတ္လံုး လြတ္လပ္စြာတန္းတူမရခလို႔ ေျပာက္က်ားလည္းမကန္၊ ျပည္သူလည္းႏွိပ္စက္ခံလို႔ တတုတ္သီပ်ာ။ ကိုယ္တြိပါ။ ထိုခါ တနားက ဥကၠဌႀကီးေျပာခေရပိုင္ပါ သေဘာေပါက္ပါလိမၼည္။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕လည္း သေဘာေပါက္ပါေရ။ ရခိုင္ႏွင့္တကြ က်န္လူမ်ိဳး (၆) မ်ိဳးက သေဘာေပါက္ေသာေၾကာင့္ ရခိုင္သည္ ဘေဇာင္ဥာဏ္ႏွင့္ ဘေဇာင္ပိုင္ပ်င္နီလဲဆိုခါ ႐ိုေသမႈမဟိ။ ကိုယ္႐ို႕မွာ ၿခံၿပိဳလို႔။ အခုၿခံၿပိဳစြာကို ပ်င္ဖို႔စြာပါ။ လုပ္ႏိုင္ေကလုပ္၊ ၾကားမွာ (၁) လခြဲရာ ဟိယာ။ ေနာက္စည္း႐ံုးေကရယင့္။ အခုဆင္းခီေကအခုရယင့္။ ခ်က္ၿပီးသားထမင္းကိုစားဖို႔လားစြာယာလုိ႔ မထင္ပါကဲ့။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ကၽြန္ေတာ္ေျပာလိုပါေရ။ ကိုယ့္လူလို႔မွတ္လာ။ မလြယ္ပါ။ ေလးၿမိဳ႕ေခ်ာင္း တေခ်ာင္းႏွင့္အစပိုင္း ေဒဖက္ပိုင္း။ ယင္းအတြက္ႏွင့္ ကေကာင္းသတိထားရပါဖို႔။ တျခားတျခားၿမိဳ႕တိမွာ ၀မ္းေျမာက္လို႔ လက္ခုပ္တီးနီကတ္ပါယာ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ မဆင္းရပါသိမ့္လတ္။
ဇာအခ်ိန္စည္း႐ံုးဖို႔စိတ္ကူးေရလဲ။ အခုေသနားကစကားကို ျပန္စပါဖို႔။ ေအမွာ ညီမွ်ေရး၊ တန္းတူေရး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ပင္လံုကိုလားခီေရ။ လူမ်ိဳးေျခာက္မ်ိဳးကိုစည္း႐ံုးေရ။ ယင္းတိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးတိထဲမွာ ရခိုင္မပါလို႔ ရခိုင္ျပည္ကိုခ်န္လွပ္ထားခေရ။ သူ႐ို႕ ေျမာက္ဦးမွာ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ႏွင့္တြိလို႔ ေျပာလို႔ဟိပါေရ။ ထိုပုဂၢိဳလ္သီလားေရခါ မရလိုက္ပါယာ။ တန္းတူေရးကို ကိုင္ခစြာပါ။ တဒဂၤလူမ်ိဳးကို ကိုင္စြာမဟုတ္။ ရလတ္ေတခါ (၄၂) ႏွစ္ကာလပတ္လံုး ႐ိုးမေတာင္ထိုဖက္ ရန္ကုန္ကိုလားေက ျမင္ပါလိမၼည္။ မွန္ၾကည့္ဖို႔ရေရလမ္းတိ။ တိုက္တကတိုက္ တာတကတာ၊ အလုပ္႐ံုႀကီးတိ၊ စက္႐ံုႀကီးတိ ဟိန္းလို႔။ ေဒဖက္ကိုေက်ာ္ေက၊ ျပာျပာဟေဟာက္ ကၽြန္းရြာေခ်တရြာျဖစ္နီေရ။ (၄၂) ႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရစြာ အသူခံစားေရလဲၾကည့္လိုက္ပါ။ မ်က္စိဖြင့္ၾကည့္လိုက္ပါ။
ဆရာႀကီးဦးသာထြန္း၏ သမုိင္း၀င္မိန္႕ခြန္းမ်ား(ဒုတိယပုိင္း)
ထမင္းထုပ္ကိုျပလို႔ မိသားစုစားနီရစြာ၀မ္းသာၿပီးေက ကိုယ့္လူမ်ိဳးကို ေအာက္တြင္းသြင္းၿပီး စည္း႐ံုးနီကတ္ေတ။ ေကာင္းေကာင္းသတိထားကတ္ပါ။ ျပည္ဖ်က္လား။ တိုင္းဖ်က္လား။ ရခိုင္ျပည္ဖ်က္ဖို႔ၾကံနီကတ္ေတလားလို႔။ ကေကာင္းေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းပါေရ။ အဂု ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေရ လူမ်ိဳးစုတိနန္႕စုမိပါဗ်ာယ္။ ၀မ္းသာကတ္ပါ။ တန္းတူရဖို႕အေရးေဆာင္ရြက္ထားဗ်ာယ္။
၀မ္းသာကတ္ပါ။ ကိုယ့္လူကိုကိုယ္ ျပဳစုကတ္ပါလို႕ တိုက္တြန္းလိုပါေရ။ (ကိုင္) ဘေဇာင္ပ်င္ဖို႕လဲ။ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ တပ္ေပါင္းစုဆိုၿပီးေက ေက်ာင္းသားေဂါင္းကို ေရာင္းၿပီးေက ရကၡိဳင္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႕ ငါ႐ို႕ဖက္ပါေရဆိုၿပီးေက စာအုပ္တိထုတ္နီကတ္ပါေရ။ စစ္ေတြၿမိဳ႕က ရခိုင္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႕က မခံမရပ္ႏိုင္လို႕ေျပာေရ။ ငါ႐ို႕မပါကိုး။ အကို႐ို႕ ဇာလုပ္ကတ္စြာလဲလို႕ ေျပာပါေရ။ ယင္းပိုင္ေရာင္းစားနီကတ္လို႕ ပုဏၰားကၽြန္းၿမိဳ႕တၿမိဳ႕ၿပိဳလားခေရ။ ေအအခ်က္တိ ဇာလုပ္စြာလဲ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ဥကၠဌႀကီးေျပာေရအတိုင္း စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ အလီလီ။ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွာလည္း အလီလီ။ ေျမာက္ဦးမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ပါးကိုလာကတ္ေတ တခုပိုင္လည္း စည္း႐ံုးလို႕မရခပါ။ မရခစြာ အသူ႕လက္ညႇိဳးထိုးလို႕လဲ။ ရခုိင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ရခိုင္ျပည္ တစည္းတ႐ံုးတည္း အင္အားတခုတည္း လားဖို႕စြာကိုမရ။ ရခိုင္တမ်ဳိးသားလံုး၏အဖ်က္သမားဆိုၿပီးေက စာတန္းထုတ္ပါေရ။
ယင္းပိုင္ ေပါင္းစည္းလို႕မရေရအေၾကာင္းေျပာခါ ေပါင္းစည္းေရးကိစၥနန္႕ပတ္သက္လို႕ အစည္းအေ၀းခ်ခါ ဟုတ္စြာမဟုတ္စြာ မသိ။ မၾကားဖူးခါ ပါလားခစြာၿမိဳ႕တိဟိပါေရ။ ေပါက္ေတာၿမိဳ႕ပါလားေရ။ ေက်ာက္ျဖဴတျခမ္းပါလားေရ။ ယင္းသူ႐ို႕ေႏွာက္ယွက္လို႕။ အဂုယင္းသူ႐ို႕ေႏွာက္ယွက္စြာကိုလိုက္ၿပီး လုပ္နီရပါေရ။ စည္း႐ံုးေရးကိုပစ္ခလို႕ ဘေလာက္ေနာက္က်ပါလဲ။ လပိုင္းဟိပါဗ်ာ။ ထိုတရက္နိက စစ္ေတြ ရခုိင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က စာရြက္ေခ်တရြက္ထုတ္လိုက္ၿပီးမွ အရွက္ရလို႔ ငိုသူငို ရယ္သူရယ္ ျဖစ္လားခပါေရ။ ဘေလာက္ေႏွာက္ယွက္ပါေရလဲ။ စာရြက္ထုတ္ရေအာင္ထိျဖစ္လားပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခုိင္သားတိထဲက ကၽြန္ေတာ္တနားက လူဦးေရျပခေရပိုင္ ေဒဖက္ကက်န္ရစ္ေတ လူဦးေရ (၁) သန္း (၂) သန္းမ်ေလာက္နန္႕ လားရဖို႕စြာပါ။ အားလံုးညီၫြတ္ႏိုင္မွ ျဖစ္ပါဖို႕။ သွ်မ္းမွာ (၆၂) နီရာရစြာ အၿပိဳင္အဆိုင္ဆိုေက (၂) လီတိုး။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုေက (တစည) (၆၂) နီရာ၊ သွ်မ္း (၆၂) နီရာ (၁၂၄) နီရာလားရပါဖို႕။ (၁၂၈) နီရာေလာက္ရာ၀င္ပါေရ။ ယင္းပိုင္စြာမွာ (၂၆) နီရာမွ (၁၅၅) ေယာက္။ (ရခိုင္သား႐ူးလာ) လို႕မိန္းစရာ ဟိပါေရ။ လူမ်ဳိးစုတိက ရယ္နီပါဗ်ာ။ ဘေဇာင္စြာလဲဥကၠဌႀကီး ရွက္ေတ။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ရွက္ပါေရ။ တခါတခါ တိုင္ပင္ပါေရ။ (ငါ႐ို႕လုပ္စြာမွားဗ်ာယ္ဟန္) လို႕။ ကိုယ္စြာကိုယ္ လက္ကိုင္မရကား။ (ရခိုင္သားအ႐ူးတိကို) လို႕ စဥ္းစားကတ္ပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္နန္႕တကြ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ရခုိင္သားတိအားလံုး ပါေရလို႕မွတ္ပါ။ သို႕ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕မရသိမ့္ေကလည္း သည္းခံလို႕နီရဖို႕လားဆိုခါ မနီပါ။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ဓိဌာန္ခ်က္နန္႕ သီေအာင္လုပ္ပါေရ။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ (၁) လနန္႕ (၁၀) ရက္ေလာက္ ကုလားတန္တ႐ိုး၊ ၿပိန္းေခ်ာင္းတ႐ိုးတက္ေက မတန္႕ခပါ။ ထိုၿမိဳ႕ေဒၿမိဳ႕က အကူေတာင္းလို႕ ပုဏၰားကၽန္းမွာ ကူခရပါေရ။ ပိုးရီျပင္ကလာစြာပါ၊ မိုးရြာေက ထီးေဆာင္းလို႕။ ဆိုေရခါ ကၽန္ေတာ္႐ို႕ စိတ္မပ်က္ကတ္ပါကဲ့။ ရေရပိုင္ တတ္ႏိုင္သည့္လမ္းေၾကာင္းက ၀င္ၿပီးနီပါ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာင္ျခမ္းနန္႕ ေျမာက္ျခမ္းမွာ (၄) ေသာင္းေက်ာ္ထိ ဟိပါေရ။ မဲဆႏၵသ်င္ (၂) ေသာင္းေက်ာ္ရေက ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ႏိုင္ပါဖို႕။ အျခားသူတိ ခြဲခ်င္ပိုင္ခြဲလီ (၂) ေသာင္း (၅) ေထာင္ရေက ကၽြန္ေတာ္႐ို႕လက္ခုပ္တီးလို႕ ကကတ္ဖိ။ ယင္းအႀကံကို ပီးလိုပါေရ။ ထိုင္မနီကတ္ပါကဲ့။
ကၽြန္ေတာ္႐ို႕အားလံုး က်ီလားပါယာ။ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ကို ၀င္လိုက္ေက ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္ ေကာင္းေကာင္း ေၾကာက္ဖို႕ေကာင္းပါေရ။ ကုလားရလားဖို႕ပ်င္ခါ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕အတြက္ မီးပိုင္ပူၿပီးေက လူႀကီးရြယ္တူ (၁၅၀) ေလာက္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕နန္႕တြဲၿပီးလိုက္ပါေရ။ လူလတ္တိ၊ လူငယ္တိ အားလံုးတြဲၿပီးေက ေဖသာဟိေရ ဆီစက္ပိုင္သွ်င္တိ၊ စက္႐ံုပိုင္သွ်င္တိ တေယာက္တေယာက္ကို (၅) ေထာင္၊ (၆) ေထာင္ထည့္ၿပီးေက လုပ္လိုက္လို႕ အျဗင္းေအာင္လားခပါေရ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာပိုင္ (၅၀၀) မလွဴ၀ံ့၊ (၁၀၀၀) မလွဴ၀ံ့ေက ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕က်ပါေရ။ က်ေက ဆင္းပါယာ။ တခ်ိန္တည္းနန္႕ ပိုင္းျဖတ္နီကတ္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို႕လဲဆိုေက ရြာတိုင္းရြာတိုင္းမွာ ထိုးႏွက္ခ်က္တိ ျပည့္လားခေရအတြက္ စည္း႐ံုးေရးဆိုင္ရာမွာ ကိုယ့္ဖဲသာနန္႕ကိုယ္ လိုက္နီရေရ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေရ လွဴဖို႕သူမဟိေက စည္း႐ံုးေရလူမွာ တာ၀န္မဟိပါ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕သားတိမွာ တာ၀န္ဟိေရလို႕ မွတ္လီပါကတ္။ ကနိ ဖြင့္လို႕ေျပာပါေရ။ အမ်ိဳးဘာသာအတြက္ ေအပိုင္လုပ္လို႕လဲမရလိုက္ေက ျပည္ပ်က္ဖို႕၊ အမ်ား ႏွစ္ (၂၀) မၾကာပါဗ်ာယ္။ အကုန္သူတိ နက္ဖန္ခါ တတုတ္ကုန္ဖို႕စြာ မွတ္လီပါ။ ျပည္ကိုတည္ေထာင္လို႕ မရလိုက္ေက ေျပာစြာပါ။ အဂုဇာလဲ။ စည္း႐ံုးေရး။ စည္း႐ံုးေရးမွာ ဇာလဲ။ တန္းတူညီမ်ေရးနန္႕ေျပာလို႕ စည္း႐ံုးရပါေရ။ တန္းတူညီမ်ေရးကို နက္ဖန္ခါ အစိုးရမွာ ဖြဲ႕စည္းလားဖို႕။ မရေက အရာ (၂၅) ႏွစ္ေတာင္မကသိမ့္လို႕ ႏွစ္ (၅၀) ခံဗ်ာလို႕မွတ္လီ။ ေနာက္ကုန္းမွာ ဖျဖဳတ္ရီ ထနီဗ်ာ။ သံခြါရာ အရာလည္း ခံခ်င္ကတ္သိမ့္ေရ။ (ငါ့အိမ္သားလြတ္ေကက်ီ။ ျပည္သူကုိ ႏွိပ္စက္ေက စက္ပတ္စီ) ဆိုစြာ ဇာပုိင္စြာအမ်ဳိးလဲ။ ရခုိင္ပင္ဟုတ္သိမ့္ယင့္လားလို႕ ကၽြန္ေတာ္ေျပာစြာပါ။ တန္းတူရေရးကုိ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ဥကၠႀကီး အႀကံပီးခ်က္အရ ရခုိင္က အႀကံပီးခ်က္အရ၊ အားလံုးတူညီထားပါဗ်ာ၊။ လူမ်ဳိးမ်ားထဲမွာ ျမန္မာတမ်ဳိးကိုပယ္ေက က်န္လူမ်ဳိးစုတိေရ ဆင္းရဲခံဖက္ ႏွိပ္စက္ခံဖက္ျဖစ္လုိ႕ ကနိ စု႐ံုးဗ်ာ အင္အားစုတခု ျဖစ္နီပါဗ်ာယ္။
လူမ်ဳိးစုထဲမွာ လူမ်ဳိးေခ်တိ ဟိပါေရ။ ကခ်င္မွာ (၃၇) မ်ဳိးေလာက္ဟိပါေရ။ သွ်မ္းမွာလည္း (၃၀) ေက်ာ္ဟိပါေရ။ ကရင္မွာလည္း ယင္းပုိင္ပါ၊ ကြဲဖို႕ဆိုေက ယင္းလူမ်ဳိးစုတိစြာ ဘာသာမတူ။ အ၀တ္မတူ။ ကြဲဖုိ႕သင့္ပါေရ။ အဂု ႏွစ္ဖြဲ႕မဟိပါ၊ ဇူမီးခ်င္းနန္႕ ေတာင္ေပၚခ်င္းစြာ အမ်ဳိးမတူ။ စကားမတူ၊ သို႕ေသာ္ တဖြဲ႕တည္းပါ။ ဇူမီးခ်င္းလည္းခ်င္း။ ေတာင္ေပၚခ်င္းလည္းခ်င္း။ သို႕ေသာ္ ခ်င္းျပည္ကုိ (တ-စ-ည) မ၀င္၀့ံပါ။ အနည္းငယ္မွ်ရာ ၀င္၀့ံပါေရ။ ခုိင္စြာ တပ္ေကာင္းစြာကုိျမင္လို႕ မ၀င္၀ံပါ။ ခ်င္းမွာ ေအာင္ၿပီးသားပါ။ အနီအထားေကာင္းပါေရ။ ေဒလူမ်ဳိးစုထဲမွာ ခ်င္းအေတာ္ဆံုးပါ။ တနားက ဥကၠဌႀကီးေျပာခေရ ေနာက္မြန္။ ကခ်င္၊ သွ်မ္း၊ အားလံုးေတာ္ပါေရ။ ေအရခုိင္လူမ်ဳိးစုေရ ဇာျဖစ္နီလဲ။ ကၽြန္သက္ရွည္လို႕ ကၽြန္စိတ္၀င္နီေရ။ ေျပာင့္ေျပာင့္ေျပာဖို႕ဆိုေက ေအလူတိအျပစ္ မဟုတ္ပါ။ (၁၁၄၆) ခု ရခုိင္ျပည္ႀကီးပ်က္ၿပိဳကတည္းကပင္ ေအနိအထိ (၂၀၅) ႏွစ္တုိင္တုိင္ ကၽြန္စိတ္ေပါက္နီေရရခုိင္သားသည္၄င္း၊။ လြတ္လပ္ေရးရလို႕ လြတ္လပ္ေရးအရသာ မခံစားရေရ (၄၂) ႏွစ္ကာလအတြင္း ရခုိင္သားသည္၄င္း၊ အျမတ္ (၂) ခုထြက္ပါေရ။ ဇာအျမတ္လဲ။ (တစ္) ေၾကာက္စြာနန္႕ (ႏွစ္) မြဲစြာ (၂) ခု အျမတ္ထြက္ေတမွတ္ပါ။
အရာ ေအအမြီကိုယူဖို႕ဆိုေက ေအအတုိင္းထိုင္နီကတ္ပါဖိ။ ယင္းအတြက္နန္႕ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ေရ ဇာပုိင္စည္း႐ံုးလားရဖို႕လဲ။ တန္းတူေရးကုိ လူမ်ဳိး (၁၉) မ်ဳိးသေဘာတူလို႕ ခ်ၿပီးဆြဲထားပါဗ်ာ။ ဇာအခါတင္ဖို႕လဲ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ အဂ ုဇာပုိင္ထင္ျမင္ကတ္ေတလဲဆိုေက ကၽြန္ေတာ္႐ို႕က တျခားတျခားေသာ အဖြဲ႕အစည္း႐ို႕သည္ သိလ်က္နန္႕မုိက္နီစြာတမ်ဳိး။ သိလ်က္နန္႕ ကုိယ္လူႀကီးျဖစ္ၿပီးေက ကိုယ့္မိသားစု ထမင္းတဆုပ္စားရေက က်ီဗ်ာဆိုေရ ပါတီတိပါပါေရ။ ယင္းခ်က္က ဇာခါလဲဆိုေက အယင္ (ဖဆပလ) ပါတီ ပါလီမာန္မွာအမတ္ျဖစ္ၿပီးေက တက္ေဆြးေႏြးခီရဖို႕ပုိင္ အလားတူထင္လို႕ပါ။
ယေလာက္ထိ အထင္ေသးေသာရခုိင္လူမ်ဳိးသည္ ဇာပုိင္လူမ်ဳိးလဲ။ ကနိ ယင္းမ်ဳိး အနီအထားမဟုတ္ပါ။ မဟုတ္ေၾကာင္းကုိ ကၽြန္ေတာ္ေျပာပါမည္။ ရခုိင္ျပည္ႀကီးသည္ တုိင္းႀကီး (၁၂) တုိင္း၊ ၀တီ (၇) ရပ္နန္႕ ဖြဲ႕စည္းလာေရ ရကၡပူရႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးသည္ အရွိေတာင္အာသွ်မွာ ႏွစ္ေပါင္းငါးေထာင္တိတိ ႀကီးမားနီခေရႏုိင္ငံႀကီးပါ။ ကနိဇာျဖစ္လုိ႕ ခြီးျဖစ္လားခေရလဲ။ ေအပုိင္သစၥာေဖာက္တိေၾကာင့္။ ရခုိင္ျပည္ႀကီး ခြီးျဖစ္လားခပါေရ။
ေအကႏၱ ဇာပုိင္ခြီးျဖစ္လားခေရလဲဆိုစြာ ကၽြန္ေတာ္ျပန္ၿပီး ၀တၳဳေျပာျပပါဖို႕။ ရခုိင္ျပည္ႀကီးပ်က္ၿပီးသည္ေနာက္ အသူပုိင္ေရလဲ။ ျမန္မာၿမိဳ႕၀န္ အႏွစ္ (၄၀) ပိုင္ပါေရ။ စစ္အာဏာနန္႕အုပ္ခ်ဳပ္လားခေရအတြက္ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ ေမာ္ၾကည့္ဖို႕ မရ။ ေနာက္ အဂၤလိပ္သိမ္းလာလတ္ေတ။ အႏွစ္ (၁၁၂) ႏွစ္ပုိင္ေရ။ ေနာက္ဆံုး ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအာသ်နီ၀န္း အလင္းေရာင္ျပလုိက္လို႕ တုိင္းျပည္ႀကီးလြတ္လပ္လားခေရ။ လြတ္လပ္ၿပီးသည့္ေနာက္ (ဖဆပလ) အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဖြဲ႕ေရ။ မဖြဲ႕ခင္မွာ အဂၤလိပ္အစုိးရလက္ထက္ခါ ေအမွာေရာက္ဟိနီေရထဲက အသက္ (၆၀) ေက်ာ္ဟိေရ လူႀကီးတိသိပါလိမ့္မည္။ (၉၁) ဌာနနန္႕ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုိ႕ တခုလဲ ရခုိင္သားေကာင္းစားဖို႕စြာမပါ။ အႏွစ္ (၁၁၂) ႏွစ္ခံခပါေရ။ သို႕ေသာ္ ကုိင္တြယ္ပံုသည္ ညွင္းပမ္းလို႕မအုပ္ခ်ဳပ္။ ေလ်ာ့ၿပီးအုပ္ခ်ဳပ္ေတအတြက္ အစာ၀ေရ၀က္ပုိင္ ေပ်ာ္ပါေရ။ (၁၁၂) ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုသည္ (၉၁) ဌာနနန္႕ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေရးႀကီးစြာတခုလည္းမပါေကလဲ့ လြတ္လပ္စြာ စပါးတိေရာင္းခ်ႏုိင္ေရအတြက္ ဖဲသာတျပားတခ်ပ္ခ်မ္းသာလုိ႕ ေက်းဇုသ်င္လုိ႕ ေျပာဖို႔က်ပါေရ။ ယင္းပုိင္ ဘ၀က နီမ၀င္ႏုိင္ငံျဖစ္ေတ အဂၤလိပ္မင္းႏုိင္ငံအစုိးရကို အိႏၵိယျပည္က သန္းေပါင္းေထာင္ကိုခ်ီလုိ႕ ဟိေရ။ ပညာဟိအေပါင္းလည္းဟိေရ။ မေျပာ၀ံ့။ ထိုဖက္က ဂ်ပန္ျပည္မေျပာ၀ံ့။ ေအဖက္က ကမၻာမွာ လူဦးေရအမ်ားဆံုး တ႐ုတ္ျပည္ႀကီး မေျပာ၀ံ့။ ျမန္မာျပည္ မေျပာ၀ံ့။ ယေလာက္ထဲမွာ ရခိုင္မသားထဲက မြီးလာေရ အာဇာနီပုဂၢဳိလ္ႀကီး ဦးဥတၱမေပၚလာပါေရ။
ယင္းအခ်ိန္မွာ ရန္ကုန္မွာဘုရင္ခံမင္းႀကီးသည္ မစၥတာကရက္ေဒါက္ပါ။ ကရက္ေဒါက္လြန္ၿပီးမွ လြတ္လပ္ေရးရခါ (ဆာကုိပတၱလာ) လက္ထက္မွာရစြာပါ။ ကရက္ေဒါက္လက္ထက္မွာ မစၥတာကရက္ေဒါက္ကို ေမာ္မၾကည့္၀ံ့ကတ္။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕အရြယ္ေလာက္ဟိေရ ေအပုဂၢိဳလ္႐ို႕သိပါလိမ့္မည္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ ၿမိဴ႕ပုိင္ေခ်တေယာက္ ရွိကျဖတ္သန္းလားေကေတာင္က (ရွိခုိးပါေရအသ်င္ဘုရား) လုိ႕ ရွိခိုးနီရေရအခ်ိန္ပါ။ ေလ်ာက္လႊာမွာလည္း (သနားခံရွိခိုးေလ်ာက္ထားအပ္ပါ၏) လို႕ ရြီးရေရအခ်ိန္ပါ။ ယင္းပုိင္အခ်ိန္မ်ဳိးမွာမွ ရခုိင္အာဇာနီ အာသ်နီ၀န္းဆရာေတာ္ဦးဥတၱမက မစၥတာကရက္ေဒါက္ကုိ (ကရက္ေဒါက္မင္းထြက္လားလီ) လို႕ ႏွင္ပါေရ။ ကမၻာမွာ နာမည္တထြက္ႀကီး ထိုးတက္လားခပါေရ။ ယင္းအေၾကာင္းနန္႕ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ စည္း႐ံုးလုိက္ေတခါ အိႏၵိယမဟာသပအသင္းႀကီးမွာ ဥကၠဌနာယကျဖစ္ပါေရ။ ေနာက္ ဂ်ပန္ျပည္၊ တိုက်ဳိမွာ ဥကၠဌနာယကျဖစ္ပါေရ။ ထိုနည္းတူ တ႐ုတ္ျပည္ကေဂါင္းေဆာင္ႀကီးဆြန္ယက္ဆင္ေခၚလို႕ လားခီပါေရ။ အာသ်နီ၀န္းႀကီး ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏အျမင္ကို ကၽြန္ေတာ္ေျပာပါမည္။ ရခုိင္ျပည္ လူတသန္းေခ်ဟိစြာက ငါရခုိင္သားျဖစ္ယင့္သားနန္႕ ဦးေဆာင္လုိက္ေက ကႄကြတ္ႀကီးခ်ဳိးပစ္လုိက္ဖို႕ဗ်ာ။ ေအအခ်က္သည္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မွ ျဖစ္ဖို႕ဆိုၿပီးေက အာသွ်တုိက္တတုိက္လံုးကုိစုေပါင္းၿပီး အလင္းေရာင္ျပခေရအတြက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ (အာသွ်နီ၀န္း) ဟူေသာစကားကုိ ရခပါေရ။
ကနိရခုိင္သားတိမသိ။ ေက်းဇူးမသိေရအတြက္ အဖကိုပုန္ကန္လုိ႕ အဂုပုိင္ဆင္းရဲနီေရလုိ႕မွတ္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမတရားေဟာေရခါ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ေရႊေပါင္ခံေရ။ ေငြခ်ီးစားေရ။ လယ္ငွားစားေရ။ စပါးစုိက္ေတ။ စားနီရေရခါ လူတိစြာ ႏုိင္ငံေရးကိုစိတ္မ၀င္စားေရအျပင္ ဇာေျပာလဲ။ (ဘုန္းႀကီးဆုိ၀ါ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ေတ) လို႕ဆိုခါ ဆရာေတာ္ဆြမ္းခံလို႕ဆြမ္းမရ။ ရခုိင္သားတိ ရခုိင္သမတိစြာ ယင္းပိုင္ ပုန္ကန္ခလီေရအတြက္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေရ ရခုိင္ျပည္ကုိစြန္႕လုိ႕ တခါတည္းနန္႕ အိႏၵိယျပည္ႀကီးနန္႕ ဂ်ပန္ျပည္မွာနီလီစြာ ေနာက္ျမန္မာျပည္မွာနီပါေရ။ သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းအတၳဳပၸတၱိ သိန္းေဖျမင့္ရြီးေရစာအုပ္ကို ၾကည့္ပါလီ။ ယင္းစာအုပ္မွာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကုိ ခြီးပုိင္ရြီးထားပါေရ။ ဇာျဖစ္ပါလို႕လဲ။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ အာသ်တုိက္ကုိစိုးခလို႕ အဂၤလန္တုိင္းျပည္မွာ ဟုမၼရူးကိုေတာင္းဖို႕လားခီေရ ဦးဘေဖ၊ ဦးရွိန္တည္းဟူေသာ (၂) ေယာက္။ ေအဦးဥတၱမတရားေၾကာင့္။ သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း သခင္ပါတီကိုထူေထာင္ေရ။ ျမန္မာျပည္ႀကီးမွာ သခင္လို႕ေပၚလီေရ။ အသူ႕ေက်းဇူးေၾကာင့္လဲ။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေက်းဇူးေၾကာင့္။ ေနာက္ဆံုး ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကုိ မႏၱေလးအစည္းအ႐ံုးတခုကို ဖိတ္ေတဆိုခါ ကမၻာနန္႕အေရးႀကီးေရ ကမၻာ့မွာညီလာခံႀကီး တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယျပည္ႀကီး သံုးျပည္မွာ အိႏၵိယမဟာသဗအသင္းႀကီးက ဖိတ္ထားစြာယင္လို႕ လားခီေရအတြက္ေၾကာင့္ (ငါ႐ို႕ကိုအေရးမစုိက္) ဆိုၿပီးေက ခြီးပိုင္ရြီးထားပါေရ။ ဟုတ္ဖို႕လားမွန္ဖို႕လား ၾကည့္ကတ္ပါလီတခ်က္။ ေနာက္ဆံုး ျမန္မာျပည္သို႕ ျပန္လာလတ္ေတခါ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကို အေရးမစုိက္သည့္အျပင္ တခ်ဳိ႕တခ်ဳိ႕လူတိ ယွဥ္းကပ္ပလုိက္စြာမွာ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ႐ူးလားခပါေရ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ နပ်ိဳးသီးခြံေကာက္စားလို႕။ ဆီးလိပ္ပုိင္းေကာက္စားလို႕။ ေနာက္ဆံုး ေညာင္တံုးတုိက္မွာ ကြယ္လြန္လားပါေရ။ သတိထား။ ယင္းအတြက္ ေအေလာက္ ေက်းဇူးသ်င္ႀကီးဖြင့္ခလို႕ ကနိျမန္မာျပည္ႀကီးလြတ္လပ္ေရးရနီစြာ။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ႐ုပ္ထုသည္ ကမၻာေပၚမွာတက္လို႕မဟိ။ ဦး၀ိစာရကေတာ့ ေရႊတိဂံုဘုရားေနာက္က ဟိလီပါယင့္။ သို႕ေသာ္ ရခုိင္သားတိ ယင္းအခ်က္တိကုိ မသိလုိက္ေက အာသ်တုိက္ကုိအလင္းေရာင္ပီးခေရဆရာေတာ္ကုိ အိႏၵိယကထုတ္ေတ အိႏၵိယသမုိင္းႀကီးမွာ အဂၤလိပ္ဘာသာနန္႕ထုတ္ေတစာအုပ္မွာ ရြီးထားပါေရ။ ဇာရြီးထားေလ။ ဘုရား႐ုပ္ေတာ္ပုိင္ ရြီးထားပါေရ (The Light of Asia) (အာသွ်တုိက္ အလင္းေရာင္) လို႕ ရြီးထားပါေရ။
ကနိ ရခုိင္သား႐ို႕ေရ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕အဖမဟိလို႕ ေအပိုင္ခံနီရေရ။ (ငါ႐ို႕၏ ကမၻာကိုေဂါင္းေဆာင္ၿပီး ဖခင္ျပဳလားခေရ ရခုိင့္ေဂါင္းေဆာင္ႀကီးကုိ ေအနိ မမိျခင္းအားျဖင့္ ငါ႐ို႕သည္ေအာင္ျမင္အံ့) ဟူ၍ ပထမဆံုး ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကုိ ဂါရ၀ျပဳကတ္ပါ။ ေက်နပ္ကတ္ပါ။ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွာက်ခါ ေအအခ်က္ကို လြမ္းလြမ္းဆြီးဆြီး ေတးျခင္းေခ်တပုဒ္ (၃) မိနစ္၊ (၃) စကၠန္႕ေလာက္လုပ္ၿပီးေက ဖြင့္ခပါေရ။ (အိုအသွ်င္၊ ေက်းဇူးေတာ္အသ်င္ဦးဥတၱမ ရခုိင္သူရခုိင္သား႐ို႕၏ၿမီးငယ္ျမစ္ငယ္႐ို႕ကုိ အဂုအခါ ဇာဘံုဘ၀မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ တခ်က္ေခ်လာၿပီး ၾကည့္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ ဦးခ်ပါ၏) လုိ႕ ဦးခ်ခပါေရ။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအ႐ုပ္နန္႕တကြ ကၽြန္ေတာ္႐ို႕ဦးခ်စြာပါ။
(ဒုတိယပုိင္းၿပီး၏)
ဆရာႀကီးသည္ မိန္းခြန္းေဟာေျပာရာ၌ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမကဲ့သို႕ မေၾကာက္မရြံ႕ ျပတ္ျပတ္သားသား၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဟာေျပာတတ္သျဖင့္ (တစည) ပါတီမွ သူရဦးေစာျဖဴ၊ ဦးညီညီလြင္႐ို႕သည္ သက္သီခံပစၥည္းမ်ားနန္႕အတူ ျမန္မာတုိင္းမွဴးထံမွာလည္းေကာင္း၊ န၀တအႀကီးအကဲ႐ို႕ထံမွာလည္းေကာင္း အေရးယူဖမ္းဆီးရန္ လားေရာက္တုိင္ၾကားၾကေသာေၾကာင့္ စစ္ေတြအက်ဥ္းေထာင္၌ ဤသို႕ မသီသင့္ဘဲ လ်င္ျမန္စြာသီဆံုးလားရျခင္းျဖစ္ပါေရ။ ဆရာႀကီးအား စာရြီးသူ ဤသို႕ဂုဏ္ျပဳအပ္ပါသည္။
အသ်င္ဣႏၵာစကၠ
(ေဗဒင္ႏွင့္သမုိင္းသုေတသီ)
(၄။၆။၂၀၀၅)